via Thai PBS, 12 June 2022: A documentary about Khok Phanom Di and the excavations in the 1970s and 80s. The video is in Thai, and unfortunately subtitles do not seem to be available.
เรื่องราวเกี่ยวกับการศึกษาวิเคราะห์โครงกระดูกมนุษย์ ศึกษาภูมิปัญญาและเทคโนโลยี และศึกษาโครงสร้างทางสังคมของมนุษย์โบราณกว่าหมื่นปี ที่ได้เปลี่ยนวิถีชีวิตจากมนุษย์ป่าล่าสัตว์มาเป็นมนุษย์น้ำ หาสัตว์ทะเลเป็นอาหาร ก่อนจะเริ่มลงหลักปักฐาน กลายเป็นชุมชนที่เริ่มทำเกษตรกรรม เป็นชุมชนที่มีการจัดลำดับชนชั้นสถานะทางสังคม ที่นี่คือ “โคกพนมดี” ชุมชน 4,000 ปี ในลุ่มน้ำปางปะกง แหล่งโบราณคดีโคกพนมดี ได้ทำการสำรวจและขุดค้นเริ่มตั้งแต่ปี 2516 พบว่าเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยและหลุมฝังศพ มีการขุดพบโครงกระดูกจำนวน 178 โครง พบว่ามีทั้งหญิง, ชาย, เด็กทารก และการค้นพบในครั้งนี้ยังทำให้เราได้เห็นวัฒนธรรมการฝังศพของคนในอดีต โดยพบว่ามีการแบ่งชนชั้น โดยคนรวยจะมีเครื่องประดับมากมาย และมีการฝังอยู่คนละโซนกับคนจน ซึ่งไม่มีข้าวของฝังในศพมากนัก และโครงกระดูกที่เป็นที่รู้จักและเป็นตำนานของโคกพนมดีนั้น คือ “นางพญาโคกพนมดี” ซึ่งเป็นโครงกระดูกสตรีที่มีเครื่องประดับจำนวนมหาศาลฝังร่วมด้วย
